‘It was a Balrog of Morgoth,’ said Legolas; ‘of all elf-banes the most deadly, save the One who sits in the Dark Tower.’
Fellowship of the Ring
Είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε μέσα σε κατανοητά πλαίσια το απόλυτο Κακό (με Κάππα κεφαλαίο), πόσω μάλλον να ξεκινήσουμε να καταλάβουμε από τη μια πλευρά τον λόγο ύπαρξης και από την άλλη το ένστικτο αυτοσυντήρησης που διακατέχει ένα μοχθηρό και απαίσιο πλάσμα, υπηρέτη του απόλυτου Κακού, το τελευταίο του είδους του, ένα Balrog.
Χωρίς αμφιβολία, η ατζέντα των δραστηριοτήτων του Sauron περιελάμβανε δύο βασικές παραμέτρους κατά την περίοδο της επαναφοράς του στο πολιτικο-στρατιωτικό προσκήνιο:
α) η πρώτη και κυριότερη ήταν η εύρεση του Ενός Δακτυλιδιού, κάτω υπό οιεσδήποτε συνθήκες, και η επαναφορά του στον αρχικό του κάτοχο, τον ίδιο.
β) η αέναη και αδιάλλειπτη παρουσία τρόμου και φόβου στις περιοχές των βασιλείων των Dunedain (τρομοκρατία και εκφοβισμός σε οποιαδήποτε μορφή), ώσπου να ικανοποιηθεί ο πρώτος στόχος.
O Sauron κατά τις προετοιμασίες του στον Πόλεμο του Δακτυλιδιού ουδέποτε «κυνήγησε» να εκμεταλλευτεί την ύπαρξη σκοτεινών δυνάμεων του δασκάλου του Morgoth, πλην των όντων που ο ίδιος ήλεγχε από την αρχή της εξουσίας και εμφανούς παρουσίας του στη Μέση Γη, όπως αντίθετα είχε κάνει παλαιότερα στον πόλεμό του με τα ξωτικά και τους βασιλείς της Numenor (φαίνεται οι παλιές του πρακτικές τον είχαν πείσει σε αλλαγή πλάνων).
Πρόβλημα επικοινωνίας, παραπληροφόρησης, ελλειπούς πληροφόρησης, μερικής-ολικής άγνοιας ή οικειθελούς επίγνωσης; Η οποιαδήποτε προσπάθεια απάντησης σε αυτό το ερώτημα θα είναι μερική, με βάση της τις κειμενικές πηγές και το οποιοδήποτε συμπέρασμα αναγκαστικώς θα περιέχει σε μεγάλο βαθμό υποθέσεις.
Ως δύο υπηρέτες του αρχικού Κακού, πόσο πραγματικά γνώριζαν το Balrog και ο Sauron ο ένας για την ύπαρξη του άλλου; Θα μπορούσαν να αλληλοεξουδετερωθούν; Μην ξεχνάμε ότι τα Balrogs ήταν εξ αρχής υπηρέτες του Morgoth και της ίδιας κλάσης/τάξης με αυτήν του Sauron και του Gandalf. Mε την «αφαίρεση» του Melkor από τη σφαίρα της Μέσης Γης, του γνωστού κόσμου, είναι πολύ πιθανό ότι το συγκεκριμένο Balrog της Moria, το επονομαζόμενο “Durin’s Bane”, να απέκτησε ιδιότητες «ελεύθερου πνεύματος», δηλαδή να έγινε ανεξάρτητο κακό. Και όμως, ουδέποτε το ίδιο «κυνήγησε» αυτόβουλα δόξα και εξουσία για τον εαυτό του, αλλά ούτε κάποιος άλλος Ακατανόμαστος του έδωσε τα κίνητρα για κάτι τέτοιο.

Τα Balrogs σχεδόν όλα σύμφωνα με τις πηγές καταστράφηκαν και στην ουσία ΔΕΝ ήταν ο Sauron αυτός που ξύπνησε τον Δαίμονα της Φωτιάς μέσα στα σκοτεινά μονοπάτια που οδηγούν στο Khazad-dûm, αλλά ο φθόνος των Νάνων, όλα αυτά δε συνέβησαν κατά την περίοδο της Τρίτης Εποχής και πριν από τη δεύτερη έλευση του Sauron. Είναι επίσης αρκετά πιθανό λόγω του φόβου του τού ίδιου του Balrog της ενδεχόμενης καταστροφής του από τους Valar κατά το τέλος της Πρώτης Εποχής, να κρύφτηκε στην τότε Moria, ελπίζοντας ότι θα διαφύγει της ανίχνευσης από τα θεϊκά όντα.
Ο Tolkien δεν ξεκαθαρίζει το θέμα ούτε προς τη μία ούτε προς την άλλη ούτε προς την παράλλη πλευρά. Αναφέρει σε ένα γράμμα του (#144 προς τη Naomi Mitchison) ότι το Balrog «είχε δραπετεύσει και βρει καταφύγιο μέσα στα βουνά», αλλά αυτό είναι η μοναδική αναφορά εξωκειμενικά από τον Άρχοντα. Κατά τον συγγραφέα, υπονοείται ότι η επανεμφάνιση του κακού του Sauron ίσως να συνέβαλε στο επικείμενο «ξύπνημα» του πλάσματος. Ο Elrond αναφέρει ότι «διαισθάνεται» την αυξανόμενη επιρροή του Sauron σαν μια σκιά πάνω από τη χώρα και το μυαλό του. Τοιουτοτρόπως και το Balrog θα μπορούσε να «διαισθανθεί» κάτι ανάλογο. Αλλά το ίδιο ως γεγονός μπορεί να αμφισβητηθεί, καθώς κατά τα θρυλούμενα των Legolas και Gandalf, και οι δύο εκπλήσσονται που υπάρχει ένα Balrog ενεργό ακόμη. Πώς αλήθεια βρέθηκε το Balrog στη Moria κανείς πραγματικά δεν γνωρίζει. Γιατί «κοιμήθηκε», επιπρόσθετα, πάλι ουδείς γνωρίζει. Πόσω μάλλον όταν δεν είναι γνωστό και το πώς «ξύπνησε», ιδιαίτερα γιατί ήταν συνεχώς «θυμωμένο» με το περιβάλλον του (δίνει μια ελαφρά προτίμηση στα Orcs και όχι στους Νάνους).
Ο Sauron σε καμία περίπτωση δεν ήταν «ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών». Χρειαζόταν σκοτεινές δυνάμεις, πράκτορες και τέρατα του κακού για να γνωρίσει τις κινήσεις των εχθρών του, πέρα από τις μαγικές δυνάμεις του. Ιδιαίτερα για να ανακαλύψει πού βρίσκεται το ίδιο το δακτυλίδι, όταν κατά «καλή» του τύχη κάποιος με το όνομα Gollum του έκανε -ύστερα από «επιχειρηματική πειθώ»- λόγο για κάποιον Baggins, ένα Shire και κάτι Hobbits.
“We fought far under the living earth, where time is not counted. Ever he clutched me, and ever I hewed him, till at last he fled into dark tunnels. They were not made by Durin’s folk, Gimli son of Gloin. Far, far below the deepest delving of the Dwarves, the world is gnawed by nameless things. Even Sauron knows them not. They are older than he (σ.σ.: Sauron).” (The White Rider)

Και όμως, μπορεί κάποιος να αγνοήσει το στοιχείο ο Sauron να γνώριζε ότι το Balrog ή ένα τουλάχιστον από τα Balrogs, υπηρέτες του δασκάλου του, ήταν ακόμη ζωντανό και ετοιμοπόλεμο; Αν γνώριζε, γιατί δεν το έβαλε στις προτεραιότητές του να το υποτάξει με βίαια ή μη βίαια μέσα, ώστε να το χρησιμοποιήσει; Ακόμη και χωρίς το δακτυλίδι, εξακολουθούσε να είναι ένας εκ των μαθητών του Morgoth. Εξάλλου, τα Balrogs ήταν υποτελή στον Gothmog, που με τη σειρά του ήταν υποτελής στον Sauron. Ο Νεκρομάντης, όπως έγινε γνωστός αργότερα, ξεκίνησε να γεμίζει τη Moria με δικά του Orcs, πλάσματα τυφλά υποταγμένα σε αυτόν.
Gandalf, looking out from the Chamber of Mazarbul, observes: ‘There are Orcs, very many of them,’ he said. ‘And some are large and evil: black Uruks of Mordor. […]’
[LotR II, 5 ‘The Bridge of Khazad-dûm’]
Η παρουσία στη Moria των Mordorin Orcs υποδηλώνει ένα επίπεδο αλληλοκατανόησης μεταξύ της Mordor και της Moria, ανάμεσα στον Sauron και το Balrog. Κανέναν εκ των δύο δεν ήταν υποτελής στον άλλον, παρ’ όλο που το Balrog ήταν κατώτερο των δύο και στην περίπτωση που ο Sauron εν τέλει νικούσε, θα γινόταν και αυτό σκλάβος του, όπως και η υπόλοιπη Μέση Γη. Αν και ουδέποτε ήρθαν σε άμεση επαφή, φαίνεται να έχουν ένα είδος άγραφης συμμαχίας, μια «σιωπηλή ομερτά» (τύπου Shelob) όσον αφορά τουλάχιστον άτομα που τα λογαριάζουν ως κοινούς εχθρούς, καθώς και ενός άγραφου κανόνα να μην εισχωρεί ο ένας στα «χωράφια» του άλλου, αφού κανένας εκ των δύο δεν διαθέτει τη δύναμη να επιβληθεί στον άλλον.
Αν ορίσουμε έναν χρονικό ορίζοντα, με αρκετή βεβαιότητα μπορούμε να πούμε ότι ο Sauron δεν γνώριζε ότι το Balrog κρυβόταν στα θεμέλια της Γης μέχρι τη στιγμή που αυτό «ξύπνησε» το TA 1980. Αμέσως μετά το γεγονός αυτό απέκτησε την Ithil Stone και άρχισε να εποικεί τη Moria, στοιχεία που σημαίνουν ότι θα είχε λάβει αναφορές από τους διάφορους κατασκόπους του και υπηρέτες (φυσικά στην προσπάθειά του να εντοπίσει το Ένα Δακτυλίδι). Χρησιμοποιώντας τα ίδια στοιχεία-παράγοντες ως συγκοινωνούντα δοχεία, μπορούμε να πούμε με επιφύλαξη ότι ΚΑΙ το Balrog είχε γνώση της ύπαρξης του Sauron από τους ίδιους πληροφοριοδότες, αν και δεν μπορούμε να πούμε μετά βεβαιότητος κατά ποίον τρόπο θα μπορούσε το Balrog να αποκτήσει αυτές τις πληροφορίες.

Αν και το Balrog παραμένει ένα κακό Maiar, δεν φαίνεται εκ του αποτελέσματος ότι είχε κάποια προσωπική ατζέντα κατάκτησης ή εξουσίας του κόσμου, πέρα από το σύνηθες γεγονός τού ότι επιθυμούσε σφόδρα να το αφήσουν στην ησυχία του. Ατυχέστατα για τους Νάνους, το Balrog επέλεξε να μείνει σε έναν χώρο στον οποίο υπήρχε μια πλούσια φλέβα από Mithril από τη μια, από την άλλη, εξαιτίας της ενδεχόμενης καταστροφής του από τους κινδύνους του παρελθόντος, τα δολοφονικά του ένστικτα δούλευαν υπερωρίες. Από τη στιγμή, βέβαια, που και ο Gandalf, αλλά παράλληλα και ο Sauron είχαν ακούσει τους ίδιους θρύλους από τους Νάνους για το “Durin’s Bane”, και ο πρώτος δεν μάντεψε σωστά, παρ’ όλο που είχε πρόσβαση σε πηγές των Νάνων, μόνο το στοιχείο της κατασκοπείας θα έδινε στον Sauron το πλεονέκτημα ως προς το τι είναι πραγματικά ο «Tρόμος της Moria».
H διαφορά προτεραιοτήτων και των δύο υπηρετών του Κακού, οι οποίοι στην ουσία δούλευαν ανεξάρτητα, δημιούργησε στο τέλος ένα καλό. Η «ασυμφωνία χαρακτήρων» είτε αυτή οφειλόταν στον αμοιβαίο φόβο είτε στην επίγνωση των δυνατοτήτων του ενός προς τον άλλον λειτούργησε θετικά σε τελική ανάλυση για τους κατοίκους της Μέσης Γης, καθώς η μη σύμπραξή τους σε έναν κοινό στόχο με σκοπό το γενικό Κακό οδήγησε στην αποκαθήλωση και καταστροφή και των δύο, άμεσα και έμμεσα.
Ένα συμπληρωματικό ερώτημα, το οποίο θα ήταν άκρως ενδιαφέρον, είναι αν ο Saruman γνώριζε για την ύπαρξη του Balrog; Και αν ναι, θα τολμούσε ο ίδιος να το υποτάξει; Είχαν τα δικά του Orcs βρεθεί στη Moria ή έστω σε κοντινή επαφή με Orcs της Moria, ώστε να μπορέσουν να τροφοδοτήσουν τον Saruman με αρκετές πληροφορίες για να μαντέψει ο ίδιος την πιθανή αλήθεια; Από την άλλη, θα δεχόταν το Balrog «ηθικά» να… συνεργαστεί με κάποιον από την τάξη των Istari, υπαίτιο της αρχικής του πτώσης; Αν και ο θυμόσοφος λαός μας τονίζει ότι «ενός κακού μύρια έπονται», στην περίπτωση της τριπλέτας Sauron – Balrog – Saruman, επειδή ακριβώς και οι τρεις τους έβλεπαν τρία διαφορετικά μονοπάτια, ο τελικός χαμένος ήταν απο κοινού και οι τρεις τους. Και όπως λένε, τα υπόλοιπα είναι απλώς ιστορίες.
Ιάκωβος aka Radagast